25 ‘o Ma’asi, 2019 ENGLISH Na’e fakaava ‘i he pongipongi ‘o e ‘aho ni ‘e he Talēkita ‘o e ‘Ōfisi Pisikoa ‘a ‘Amelika ‘i Tonga ni Nancy Gehron ‘a e ako ‘aho ‘e tolu ma’aʹe to’utupú ‘i he loki fakataha’anga ‘a e Va’a Feliuliuaki ‘o e ‘Eá. ‘Oku fakataumu’a ‘a e ako ni ke fakalahi ‘a e ‘ilo ‘a e to’utupú felāve’i pea mo hono fakasi’isi’i ‘a e ngaahi ola kovi ‘o ha fakatamaki fakaenatula.
‘Oku laka hake ‘i he kau fakafofonga to’utupu ‘e 30 ‘oku nau kau atu ki he ako ni mei he ngaahi komiuniti kehekehe pē ‘i Tongatapu ni. Ko e ako ni ‘oku fakalele ia ‘e he ‘Ōfisi ki hono Tokangaekina ‘a e Ngaahi Fakatamaki Fakaenatulá (NEMO) ‘a ia ‘oku fakamalumalu ‘i he Potungaue MEIDECC pea mo e ‘Ōfisi Pisikoa ‘a ‘Amelika ‘i Tonga ni.
‘I he lea fakaava ‘a Gehron na’a ne pehē “’I ho’omou tali kemou hoko ko e kau fuofua tokoni ‘i ha fakatamaki ‘e hoko, ‘oku hā mahino mai ai ko kimoutolú ko e kau fa’ifa’itaki’anga ‘i homou ngaahi komiunití. Ko e ngāue mahu’inga eni pea ko e kau helo kimoutolu.”
Na’a ne fakalotolahi’i foki ‘a e kau akó ke nau foki atu hili ‘a e akó ‘o vahevahe ‘enau ngaahi ‘ilo na’e ma’ú ki he kakai honau ngaahi koló.
‘I he lea talitali ‘a e Pule Ngāue ‘a e Potungaue MEIDECC Paula Ma’u na’a ne fakahā ai ‘oku fiefia ‘a e NEMO pea mo e MEIDECC ke faka’ai’ai pea mo ako’i ‘a e mahu’inga e teuteu ‘a e to’utupú ki ha fakatamaki fakaenatula ke ne fakamalohia ‘a e mateuteu ‘a e ngaahi komiunití ki ha ngaahi fakatamaki.
Na’a ne fakamatala foki ‘oku fakamahu’inga’i ‘e he NEMO pea mo e MEIDECC ‘a hono ako’i ‘a e to’utupú pea ‘i he taimi tatau ‘oku ‘i ai ‘a e tui ‘e ‘aonga ki he ngaahi teuteu ‘e fakahoko ‘e he to’utupú ma’a honau ngaahi fāmili ka hoko mai ha fakatamaki.
Ko e silapa ‘o e ako ni ne teuteu’i pē ia ‘o fakataumu’a ki he to’utupú ‘a ia ‘oku kau ki ai ‘a e ngaahi ‘a’ahi ‘e fakahoko ki tu’a, fepōtalano’aki mo e ngaahi me’a kehe pē.
‘E fakahoko foki ‘a e ngaahi ako tatau ‘i ‘Eua Ha’apai pea mo Vava’u ‘i he ta’u ni.
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he: Potungaue Fakamatala ‘Ea, Ma’u’anga Ivi, Ma’u’anga Fakamatala, ‘Ofisi ki hono Tokangaekina e Fakatamaki Fakaenatula, ‘Atakai, Feliuliuaki ‘Ea mo e Fetu’utaki.