13 ‘o Siulai, 2018 ENGLISH Kuo u fakafeta’i ki he ‘Otua mafimafí ko e tauhi haó mo malú ‘o tau to e a’usia mai ai ‘a e ‘ahó ni ‘a e faka’ali’ali ngoue ‘a e Vahe fonua Vava’ú. Tokamalie lelei pé ‘a e ‘Eiki Kovaná, ‘a e Ongo Kovaná mo e Hou’eiki ‘o e Vahe fonuá ni pea pehé ki he kau Hou’eiki Minisitä ‘o e Kapinetí, kau Fakafofonga Fale Aleá, kau Taki Lotú, ka e ‘uma’á ‘a e kakai kotoa ‘oku tefua ‘i he Mala’e Niponí.
‘Oku ou fakatokanga’i ‘a e ngäue ‘oku fakahoko ‘e he Kovaná pea mo e käinga ‘o Vava’ú ki he tauhi ‘a e ma’uma’uluta ‘o e nofó pea pehé ki he ma’á mo e faka’ofo’ofa ‘o Neiafu. Ko e ngäue pehé ni kuopau ke loto’aki ‘e he kakaí pea ke kau kotoa mai ‘a e tukui koló ka e ‘asi hono makehé mo fakaholomamatá. Ko e tokangaekina ‘o e hakotupu ‘o e fonuá ‘oku ‘ikai ko ha ngäue si’í ke langa hake ‘enau mo’ui pea ke ‘aonga honau talenití ki he fämilí mo e fonuá.
Ko e akó ‘oku ‘ikai ngata ia ‘i ha taimí ka ‘oku ne fakaava ha ngaahi matapa ki he mo’uí ke fakangata ‘a e masiva. ‘Oku ‘amanaki ke fakahoko ‘i he ta’u 2020 ha faka’ali’ali ngoue kehekehe ki he ‘United Emirates’ pé ko e Fonua Fakatahataha ‘a e Hou’eiki ‘Alepea. ‘I he kuohilí na’e ki’i fonua iiki ‘e 7 ka kuo nau fakatahataha ke langá mo fefakatau’aki ‘o ngäue’aki ‘enau ma’u’anga ivi mei he loló kenau tu’umalie ai pea mo ha to e ni’ihi kehe. Kuo tuku atu ‘enau fakaafé ki he ngaahi fonua lahi ‘i mamaní ‘o kau ai ‘a Tongá ni, ko e me’a mahu’iga ‘i he faka’ali’ali ‘o e ‘Expo’ ko’ení ko e koloa ‘oku tuku atu mei ho fonuá mo e fakakaukau ‘oku ngäue’akí pea mo e maketi ‘e ala ma’u.
Ko e koloa ‘e ala ma’u mei Tongá ni ko ha koloa iikí ka ko hono mahu’inga fakapa’angá ‘oku lahi ‘o hangé ko e vanilá ‘oku fiema’u ia he fonua kotoa ‘i mamani. Ko e iká ‘oku fo’ou mo mo’uí, ko e mokohunú ‘oku ‘ikai ko Siaina pé ‘oku ne fiema’ú ka ‘oku to e ‘i ai mo e fonua kehe, ko e tofé. Koia, tau kamata fakakaukau’i ha koloa ki he ‘Expo 2020’ pea ketau mateuteú he ko e palepalé pe lavinina ‘a Tongá ‘e lele ia he ngaahi mahina nai ‘e 7 pé 8. Ko e kï ki he faka’ali’alí ko e teuteu leleí mo e teuteu ke lahi.

‘Oku hoko atu ‘a e ngäue ‘a e potungäue toutaí ki he fakalaka mo e fakatupu ‘o e ma’u’anga me’atokoni mei ‘Oseni. ‘I he to e lahi ange ‘a e ngaahi ‘otu motu ‘oku nau kau ki he ngaahi ‘elia pule’i makehe ki he toutaí pea pehé ki he fakahoko ‘a e ngaahi fakatotolo ki he faama’i ‘o e limú mo e fokotu’u e ngaahi tauhele iká ‘oku mahino foki ‘oku to e fakalaka ange hono faama’i ‘o e tofé ‘i he funga ‘o e ngaahi tokoni mei muli. Ko e ngäue eni na’e ‘iloa ai ‘a e Vahe fonuá ni. Tuku kehe ‘ene hoko ko e ma’u’anga pa’anga ma’ae ngaahi kautahá mo e fämili.
‘Oku ‘oatu ‘a e fakamalö ki he potungäue ngoué mo e toutaí, kau ngoué, kau toutai kotoa, ngäue ‘a e kakai fefiné pea mo e ngaahi pisinisi ‘oku mou kau mai ki he faka’ali’ali ‘o e ‘ahó ni. Pea pehé foki ki he kakai ‘oku nau fakatau ‘a e ngaahi koloa ‘o e ‘ahó ni.
‘Oku ou talamonü atu ki he faka’ali’ali ngoue ‘o e ta’ú ni pea ‘oua na’a tö ‘a Vava’u ‘i he ‘Expo 2020.’