18 ‘o Sanuali, 2017 Na’e fakaava ‘i he pongipongi ní ‘e he Pule Ngāue ‘o e Potungāue Fakamatala ‘Eá, Ma’u’anga Iví, Ma’u’anga Fakamatalá, Tokangaekina Fakatamaki Fakaenatulá, ‘Atakaí, Feliuliuaki ‘o e ‘Ea mo e Fetu’utakí (MEIDECC), Paula Pouvalu Ma’u ha polokalama ako ‘aho taha ma’ae ngaahi kolo na’e tali ‘enau kole tokoni ki he Pa’anga Talasiti ki he Feliuliuaki ‘o e ‘Eá, ‘i he ‘ӧfisi pe ‘o e Potungāue. Na’e fokotu’utu’u ‘a e polokalama ní ‘e he Poloseki Pa’anga Talasiti ki he Feliuliuaki ‘o e ‘Ea (Climate Change Trust Fund).
Ko e taumu’a ‘a e ako ní ke toe mahino kia kinautolu ne lave monū he faingamālie tokoni ‘a e polosekí, ki hono tauhi ke tolonga pea mo tu’uholoaki ‘a e ngaahi ‘inivesi mo e ngaahi ma’u’anga pa’anga ke tokoni ki hono matatali e ngaahi nunu’a ‘a e Feliuliuaki ‘o e ‘Ea ‘i he tukui koló. ‘Oku ngāue ‘a e komiti ní ki hono matu’uaki ‘a e ngaahi fakatamaki fakaenatula ‘i he fanga ki’i sekitoa ‘oku tu’u lavea ngofua pea pehé ki he kotoa ‘o e ngaahi kolo ‘i Tonga ní.
Na’e fakahā ‘e Paula Ma’u ko e ngāue ni ‘oku fakapa’anga ia ‘e he Pangikē Fakalakalaka ‘o ‘Esiá ‘aki ‘a e taumu’a ke matu’uaki ‘a e feliuliuaki ‘o e ‘ea´ kae tautautefito ki he ngaahi kolo ‘oku nau tu’u lavea ngofua ‘i Tongatapu ní.

“Ko e pa’anga tokoní ‘oku fe’unga moe $5miliona (5, 000, 000 US$), pea ko e $4miliona ne to’o mei ai ‘o fakahu tipositi ki he pangike ke fakapa’anga’aki ha ngaahi fiema’u fakata’u ‘a e poloseki. Ko e $1miliona leva ‘oku toe ke fai’aki ‘a e ngaahi ngāue hange ko hono fakalele ‘o e polosekí mo to’o ai ‘a e pa’anga ke tohi kole mai kiai ‘a e ngaahi kolo.”
Na’a ne lave foki ko e polokalama ni ‘oku ha’u ia mei he poloseki ki he Tali Teke’i ‘o e Uesia ‘o e Feliuliuaki ‘o e ‘Eá ‘a ia ‘oku ‘iloa ko e Climate Resilient Sector Project (CRSP). Ko e mahu’inga fakapa’anga CRSP ‘oku ‘i he $20miliona, ‘o toki vahevahe fakakongokonga ia, ‘o kau ai koeni ‘a e Pa’anga Talasiti ki he Feliuliuaki ‘o e ‘Eá.
‘I he fakamatala ‘a Ma’ú, ‘oku ‘ikai koe ‘osi eni ‘a e polosekí, ka koe hokohoko atu eni ‘a e fengāue’aki tokoni ki he ngaahi koló. Ko e poloseki ‘e 33 mei he ngaahi poloseki kole tokoni fakakatoa ‘e 214 na’e talí pea mei he poloseki ‘e 33 koiá, koe poloseki ‘e 24 ai ko e poloseki ia felave’i mo e vaí.
Ko e faka’amu ‘a e Va’a Ngāue ki he Feliuliuaki ‘o e ‘Ea ke tokoni’i e ngaahi kolo ‘oku tu’u lavea ngofua ange, kenau lava ‘o matu’uaki mo taliteke’i ‘a e ngaahi palopalema ki he feliuliuaki ‘o e ‘ea.
‘E fakahoko ‘e he va’a ngaue ní ha ako makehe ‘i he ‘aho 18 ‘o Sanuali 2018 ‘i he ‘Ofisi pe ‘o e MEIDECC ‘i he taimi 10:00 pongipongi.
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he: Potungaue Fakamatala ‘Eá, Ma’u’anga Iví, Ma’u’anga Fakamatalá, Tokangaekina Fakatamaki Fakaenatulá, ‘Atakaí, Feliuliuaki ‘o e ‘Ea mo e Fetu’utakí.