09 ‘Aokosi 2019 Na’e fakamo’oni ‘i he pongipongi ‘o e ‘aho ni ha aleapau ‘i he vaha’a ‘o e Potungāue ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonuá mo e ngaahi kulupu fakalakalaka ‘a e kakai fefine ‘e hiva, ke fakaivia e tu’unga faka’ekonomika ‘a e kakai fefiné mo e ngaahi kulupu fakalakalaka ‘i he ngaahi koló.
‘I he fakamatala ‘a e Pule Ngāue ‘a e Potungāue ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonuá, Toketā Fotu Fisi’iahi, ko e polokalama ko ‘ení ko e pa’anga pē ia ‘oku tukuange fakata’u mai ko e konga ‘o ‘enau patisetí ‘o fakataumu’a ke fakapa’anga’aki ha ngaahi poloseki ‘a e kakai fefine he komiunití.
“’Ko e taumu’a ko iá ke fakaivia ki nautolu ke nau fai ha fa’ahinga ngāue ke langa hake ai honau ngaahi fāmilí, ngaahi kulupú pea ‘oku ‘ikai ke taumu’a ia ke totongi mai ha pa’anga ko e grant pe ‘eni ia ‘oku ‘oatu ke nau hanga ‘o ngāue’aki.”
Na’a ne pehe tupu mei he ‘ikai ke fa’a ola lelei ‘a e ngāue fakataautahá, ‘oku faka’ai’ai ai ‘e he potungāué mo e Va’a Kakai Fefiné ‘a e ngaue fakakulupú. “Ko e konga mahu’inga heni kou faka’amu ke mea’i he kakai ‘o e fonuá ko e ngāue anga maheni pe eni ia ‘oku fai ‘e he kakai fefiné he ngaahi koló, ngaahi komiunití ‘a e lālangá, ‘a e tö hiapó, ko e tuituí mo e fanga ki’i ngāue pehē ka koe’uhí ko e faka’amu ‘a e pule’angá kenau liliu ‘a e fa’ahinga ngāue ‘oku nau fakahokó ke hoko ko e ma’u’anga mo’ui honau fāmilií”
‘I he’ene fakamatalá ‘oku fakafuofua ki he mahu’inga ko e $1 kilu ‘oku ‘omai ma’á e Va’a ‘o e Kakai Fefiné ‘ata’ata pē, pea ‘e toki fai ‘a e ngāue ‘a e kau ngāué ki hono fakamaau’i ‘a e ngaahi kulupú, ‘o fakatatau ki he ngaahi makatu’unga kuo fokotu’u ke fili kinautolu mei aí.
Na’a ne fakamā’ala’ala foki ko e me’a pe ‘e fiema’u ke tā fakafoki mai ‘e he ngaahi kulupu ko ‘ení ko hono fakakakato ‘o e poloseki pea mo tauhi ki he aleapaů ‘o fakahoko fakamātoato mo mo’oni ‘a e ngāue pea tauhi e siliní ke vilo ‘o fakatatau ki he me’a na’e fai mai ki ai ‘enau ngaahi kolé.
Ko e ngaahi kulupu ‘e nima mei he Vahefonua ‘Eua ‘oku nau kau ki he polokalama ni pea ko e kulupu leva ‘e fā mei Tongatapu ni.
Kulupu Taliangi, ‘Ohonua, ‘Eua
Kulupu Ma’unga Mo’ui, ‘Ohonua, ‘Eua
Kulupu Loutokaiano, Folaha
Kulupu Maile Laumomo, ‘Ohonua ‘Eua
Kulupu Uasila’a, Niutoua
Kulupu Kolotoka, ‘Ohonua ‘Eua
Kulupu Ue’i-Kae-Tau-Sapa’ata, ‘Eua
Ma’u he ‘Ofa, Nukunuku
Hengihengi Koula, Tofoa
NGATA’ANGA
Tuku atu mei he Potungaue Fakamatala ‘Ea, Ma’u’anga Ivi, Ma’u’anga Fakamatala, Tokangaekina Fakatamaki Fakaenatula, ‘Atakai, Feliuliuaki ‘o e ‘Ea mo e Fetu’utaki