29 ‘o Ma’asi, 2019 ENGLISH Na’e faka’ilonga’i fakataha ‘i he pongipongi ‘o e ‘ahó ni ‘e he Tokoni Palemiá, ka ko e Minista ki he Potungäue Takimamatá pea mo e Ngaahi Ngäue Lalahí Semisi Sika pea mo e ‘Amipasitoa ‘a Siapani ki Tongá Tetsuya Isshi ‘i he pongipongi ‘o e ‘aho ni ‘i Fasi-moe-Afi ‘a Tungi, ‘a e kamata’anga e ngaue ki hono langa ‘o e fale fakamafola lea fo’ou ma’ae Komisoni Fakamafola Lea ‘a Tonga, pea pehe ki hono faka’ilonga’i e kamata’anga ‘o e Poloseki Fakafonua ki he Ngaahi Fakatokangá mo e Ngaahi Me’a Ngäue Fakale’o lahi (NEWS) ‘o ka hoko ha fakatamaki pe me’a fakatu’upakē.
Ko e poloseki ko eni ‘oku fe’unga hono mahu’inga mo e Pa’anga ‘e $56 miliona pea ‘oku fakapa’anga ia ‘e he Pule’anga Siapani.
Na’e pehe ‘e he ‘Eiki Tokoni Palemia ko e ‘aho fakahisitolia eni ki hono toe langa fo’ou ‘a e fale fakamafolalea ‘a Tongá ke fetongi ‘a e ‘uluaki fale fakamafola lea na’e huufi ‘e he La’a kuo Unga Fonua, Kuini Salote Tupou III ‘i he 1961.
“Na’e hoko ‘a e maa’imoa ola ko ení ko ha fale maamá, ko ha ‘epoki fo’ou ki Tonga ‘i he mala’e ‘o e fakamafola leá mo e fetu’utakí, ‘o ne fakafehokotaki ‘a e Tonga ‘i he lotú, akó, fanongonongó, tu’uakí, ongoongó, mo e ngaahi polokalama kehe ‘oku tuku atu he Letiö Tonga.”
“Ko e ‘ahó ni ko e kamata ia ‘a e kuonga hono ua ‘a e fakahoko fatongia ‘a e Fakamafolalea Tonga ‘i he kuongá mo e ‘atakaí ‘o e fakalakalaka fakatekinolosia fakaonopooni. ‘Oku fakahoko foki ‘a e ngäue mahu’ingá ni ‘i he malumalu ‘o e Polokalama Ngäue Fakafonua ki he Ngaahi Fakatokangá, mo e Ngaahi Me’a Ngäue Fakale’olahí ‘o ka hoko ha fakatamaki pe me’a fakatu’upakeé, ‘o fakakaveinga taha’aki ‘a e fakahaofi ‘o e mo’uí ‘i he ngaahi taimi faingata’a pehé ni.”
‘I he me’a ‘a e ‘Amipasitoa Siapani ki Tongá ni, H.E Tetsuya Isshi, ko e poloseki ko ení ‘oku makatu’unga ia ‘i he Tu’utu’uni Ngaue Tokoni ‘a Siapani ki Tonga ‘a ia ‘oku kau ai ‘a e tokangaekina ‘o e ngaahi fakatamaki ‘i he ‘elia mahu’inga ‘o e tu’utu’uni ngaue ni fakataha pea mo e ‘atakai, feliuliuaki ‘o e ‘ea kae pehe foki ki hono fakalakalaka’i ‘a e tafa’aki fetu’utaki.
Na’e fakamalo’ia foki ‘e he ‘Eiki Minista ‘o e Potungäue MEIDECC Poasi Tei ‘a e Pule’anga pea mo e kakai ‘o Siapani ‘i he tokoni kuo nau fakahoko.
‘Oku fakafuofua ‘e kakato ‘a e polokalama ngaue NEWS ki ‘Aokosi 2020.
Na’e ‘i he ouau tanupou ko ení ‘a e kau fakafofonga fakatipilometika, Hou’eiki Minista ‘o e Kapinetí, kau ngäue fakapule’anga mo e kau fakaafe kehe pe.
NGATA’ANGA