14 ‘Aokosi, 2018 ‘Oku loto ‘a e ‘Ofisi ‘o e ‘Ateni Seniale ke fakaha kuo kau ‘a Tonga ki he Netiuoka 24/7 ‘o e Ngaahi Fonua G7 ki he Kau ‘Ofisa Fengaue’aki ki he Ngaahi Hia Felave’i pea mo e Komipiuta, pea ko e fonua memipa hono valu-ngofulu-ma-fa (84) ‘a Tonga ke kau ki he Netiuoka 24/7 ko’eni, ‘o kamata mei he ‘aho 3 ‘Akosi 2018.
Ko e Netiuoka 24/7 ko ‘eni ‘oku kau ki ai ‘a e kau ‘ofisa ngaue mei he ngaahi fonua memipa ‘e 84 kenau ngaue houa ‘e 24 ‘i he ‘aho, ‘aho ‘e 7 ‘i he uike, ke ngaue ki ha fiema’u fakavavevave ke tauhi mo fakatolonga ha ngaahi fakamatala ‘ilekutolonika ‘e fiema’u mei ha fonua memipa kehe, ke tokoni ki ha’anau fakatotolo’i ha hia felave’i pea mo e komipiuta pe me’a ngaue ‘ilekutolonika to’oto’o pe ngaue’aki ha komipiuta me’a ngaue ‘ilekutolonika to’oto’o.
Ko e kau ‘ofisa fengaue’aki mei Tonga ni ‘oku nau ‘i he ‘Ofisi ‘o e ‘Ateni Seniale, hili ‘a e felotoi pea mo e Kau Polisi Tonga mo e Potungaue ki he Ngaahi Fakamatala mo e Fetu’utaki, koe’uhi ko e natula faka-lao ‘a e ngaue ni.
‘E malava ‘i he taimi ni ki he ‘Ofisi ‘o e ‘Ateni Seniale ke ne fakahoko ‘a e fetu’utaki, ma’ae kau ma’u mafai ki hono fakatotolo’i ‘o e ngaahi hia ‘i Tonga ni, ki he kau ‘ofisa fengaue’aki ‘i he Netiuoka 24/7 ke nau tokoni mai ki ha fakatotolo’i ‘o ha hia ‘i Tonga ni ‘oku felave’i pe na’e ngaue’aki ha komipiuta pe ko ha me’a ngaue faka-‘ilekutulonika to’oto’o.
Ko e kau ‘ofisa fengaue’aki ki he Netiuoka 24/7 ‘oku fiema’u ke nau lava’i lelei ‘a e fetu’utaki ‘i he lea mo e tohi faka-Pilitania, pea ke nau faingamalie ‘i he houa ‘e 24 ‘i he ‘aho, ‘aho ‘e 7 ‘i he uike, pea ke nau maheni mo taukei ‘i he ngaahi hia felave’i pea mo e komipiuta pea mo e ngaahi mafai faka-ngaue ‘oku fakangofua ‘e he lao.
Ko ha fetu’utaki mei Tonga ni ki he Netiuoka 24/7 ‘o e Ngaahi Fonua G7 ‘oku malava pe kapau ‘e fakafou ‘i he kau ‘ofisa fengaue’aki kuo ‘osi lesisita ‘i he ‘Ofisi ‘o e ‘Ateni Seniale.
Na’e fakahu atu ‘a e tohi kole memipa ‘a Tonga ki he Sea ‘o e Netiuoka 24/7 ‘o e Ngaahi Fonua G7, ‘a ia ‘oku lolotonga ma’u ia ‘e he Potungaue Lao ‘o ‘Amelika (US Department of Justice), lolotonga ‘a e ako faka-feitu’u na’e fakahoko ‘e he Netiuoka 24/7 ma’ae ngaahi fonua ‘o ‘Esia. Na’e fakaafe’i ki he ako ni ‘a e kau fakafofonga mei he Pasifiki mei Tonga pea mo Fisi.
Ko Tonga pe mo Fisi ko e ongo memipa ‘i he Netiuoka 24/7 ni mei he Pasifiki, ka ‘oku ‘i ai ‘a e faka’amu ‘e to e kau atu ‘a e ngaahi fonua kehe mei he Pasifiki ‘i he kaha’u vave mai.
‘I he hoko ko’eni ‘a Tonga ko e memipa ‘o e Netiuoka 24/7 ni, ‘oku hanga ai ‘e Tonga ‘o to e fakalahi ‘a ‘ene malava ke kole tokoni ki tu’a-pule’anga pe fakahoko ha tali ki ha kole tokoni mei tu’apule’anga, hili ia ‘a e fakamo’oni ‘a Tonga ‘i Me 2017 ki he Konivesio ‘a e Kosilio ‘o ‘Iulope ki he Ngaahi Hia Felave’i pea mo e Komipiuta (Konivesio Putapesi), ‘a ia ‘oku ‘i ai ‘a e Netiuoka 24/7 tatau ki he ngaahi fonua ‘e 59 kuo nau fakamo’oni ‘i he Konivesio koia. ‘Oku to e memipa pe ‘a e ngaahi founa ‘e ni’ihi mei he ngaahi fonua ‘e 59 koia, ‘i he ngaahi fonua ‘e 84 ‘o e Netiuoka 24/7 ‘o e Ngaahi Fonua G7.
Ki he ngaahi fakaikiiki, kataki fetu’utaki kia:
Mr ‘Aminiasi Kefu,
Acting Attorney General and Director of Public Prosecutions,
Attorney General’s Office
Telephone Numbers: (676) 24055/24007 (Office), (676) 25347 (Direct), (676) 7815314 (Mobile)
Facsimile: (676) 24005
Email: dpp@crownlaw.gov.to, aakefu@gmail.com